تاثیر متیل جازمونات و سالیسیلیک اسید در افزایش تحمل به سرمای گیاه فلفل دلمه ای

چکیده: فلفل دلمه ای یکی از مهمترین سبزیجات دنیا می باشد که از جنبه اقتصادی و غذایی برای بشر حائز اهمیت است. گیاه فلفل دلمه ای محصول فصل گرم است و نسبت به دماهای پایین حساس می باشد و در دماهای پایین غیر یخ زدگی دچار سرمازدگی بوته ها می شود. دمای پایین یکی از مهمترین عوامل محیطی در کشاورزی می باشد که بقا، باروری و گستره انتشار گیاهان در دنیا را محدود می کند.تولیدات بخش کشاورزی به ویژه باغبانی به سبب قرار گرفتن گیاهان در شرایط تنش از جمله سرما متحمل خسارات زیادی شده که سالیانه میلیاردها دلار تخمین زده می شود. بنابراین استفاده از روش هایی به منظور مقاومت به تنش ها در گیاهان ضروری می باشد. از مواد شیمیایی که در سال های اخیر روی اثرات آن ها در کاهش سرمازدگی کار شده است می توان سالیسیلات ها و جازمونات ها را نام برد. سالیسیلیک اسید، جازمونیک اسید و متیل استر های آن ها(متیل سالیسیلات و متیل جازمونات)به عنوان مولکول های علامت دهنده نقش مهمی در نمو گیاهی و واکنش به تنش هاایفا می کنند. با توجه به حساس بودن گیاه فلفل دلمه ای به دماهای پایین، مطالعه ای در قالب دو آزمایش مجزا بر روی دو رقم فلفل دلمه ای امیلی (گلخانه ای) و پی اس 301 (مزرعه ای) صورت گرفت تا تاثیر ترکیبات سالیسیلیک اسید و متیل جازمونات در افزایش مقاومت به سرمای فلفل دلمه ای مورد بررسی قرار گیرد. هر دو آزمایش به صورت فاکتوریل 2×7 در 4 تکرار در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام گردید. فاکتور اول شامل سالیسیلیک اسیددر سه غلظت 1/0، 5/0 و 1 میلی مولار و متیل جازمونات در سه غلظت 001/0، 01/0 و1/0 میلی مولار همراه با یک شاهد(آب مقطر) و فاکتور دوم روش استفاده از هورمون بود که شامل هورمون پاشی روی بوته ها تا حد آب چک و ریختن محلول پای بوته ها بود. پس از تهیه نشا و انجام تیمارهای هورمونی در مرحله9-7 برگی گیاهان برای 3 روز در انکوباتور در دمای صفر درجه سانتیگراد تحت فتوپریود نوری 8 ساعت روشنایی و 16 ساعت تاریکی قرار گرفتند. سپس گیاهان از داخل انکوباتور خارج شدند و در دمای گلخانه برای ظهور علائم سرمازدگی قرار گرفتند. پس از 3 روزشاخص هایی نظیر علائم ظاهری سرمازدگی، فلورسانس کلروفیل، کلروفیل نسبی، محتوای آب نسبی برگ و نشت یونی اندازه گیری شدند. به منظور اندازه گیری شاخص هایی نظیرکلروفیل آ وب، قندهای محلول، پرولین و نشاسته نمونه های برگی به میزان 1/0 گرم پس از تثبیت در نیترون مایع در فریزر 70- درجه سانتیگراد تا زمان اندازه گیری نگهداری شدند. نتایج هر دو آزمایش حاکی از آن بود که تیمارهای سالسیلیک اسید و متیل جازمونات نسبت به شاهد میزان مقاومت به سرمای گیاهان فلفل دلمه ای را افزایش دادند و تاثیر سالیسیلیک اسیددر افزایش مقاومت به سرمای دو رقم فلفل مذکور بیشتر از تاثیر متیل جازمونات بود. هورمون سالیسیلیک اسیددر غلظت 1/0 میلی مولار در هر دو رقم امیلی و پی اس 301 به صورت معنی داری در تمامی فاکتورهای اندازه گیری شده وضعیت گیاهان فلفل را پس از سرمازدگی نسبت به گیاهان شاهد بهبود بخشیده است. در میان غلظت های به کار رفته متیل جازمونات غلظت 01/0 میلی مولار در رقم امیلی و غلظت 001/0 میلی مولار در رقم پی اس 301 بهتر از غلظت 1/0 میلی مولار در افزایش مقاومت به سرمای گیاهان جوان عمل کرده بود. بنابراین به نظر می رسد استفاده از هورمون های سالیسیلیک اسیدو متیل جازمونات در کاهش میزان سرمازدگی گیاهان فلفل در غلظت های پایین موثر باشد. در اکثر مواردتفاوتی در روش کاربرد تیمار هورمون مشاهده نشد. در بررسی تحمل به سرمای فلفل دلمه ای فاکتورهای علائم ظاهری سرمازدگی، کلروفیل، فلورسانس کلروفیل، قندهای محلول و پرولین بهتر پاسخ دادند در حالیکه معیار نشت یونی، رطوبت نسبی آب برگ و نشاسته در گیاهان فلفل دلمه ای مورد آزمایش چندان کارآمد عمل نکردند. کلمات کلیدی: فلفل دلمه ای، متیل جازمونات،سالیسیلیک اسید، سرمازدگی.